Hoorzitting Provinciehuis Zuid-Holland 25 oktober 2017

Aanleiding van deze hoorzitting is een aangenomen motie door Provinciale Staten.

Motie nr. 726 Provincie Zuid-Holland verzocht om een hoorzitting inzake PFOA en GenX inzake mogelijkheden om de zorg over de emissies van deze stoffen te bespreken. DuPont / Chemours wilde tijdens de hoorzitting geen vragen beantwoorden. Dat wil het bedrijf wel doen op schrift.

DCMR Milieudienst Rijnmond, de heer Deelen

Er was een dossier, een document, een onderbouwing t.a.v. FRD-903 in de Europese REACH documentatie bekend; er waren wel gevaren die aan deze stof kleefden, maar op punten als toxiciteit en persistentie was er minder gevaar.

·         Was er geen contact in 2012 met de EPA (= Environmental Protection Agency)?

Nee, er heeft geen contact met de EPA plaatsgevonden.

De heer Deelen vervolgt met te zeggen dat ook als er uit dat eventuele contact informatie boven tafel was gekomen ten aanzien van GenX dit dan nog niet voldoende aanleiding zou zijn de adviserende en bestuurlijke aanpak te wijzigen.

Het Europese stelsel (REACH) dat in Nederland gevolgd wordt gaat er vanuit dat een bedrijf meldt om welke stoffen het gaat en in welke mate er een relatie is met de wetgeving. Dit is een proces dat zich stap voor stap opbouwt. Het start met een melding waarna onderzoek start, deskundigheid wordt georganiseerd en gebundeld, opbouw countervailing power aan de zijde van de overheid, beoordeling van en testen van de stoffen. Kennisvermeerdering. Dit speelt ook in Duitsland. De countervailing power zou gebundeld moeten worden in het RIVM.

Stof GenX zat niet in de categorie ZZS. ZZS staat voor zeer zorgwekkende stoffen.

Bij de provincie was toen op dat moment verder niets bekend over deze stof. Vergunning moet je verlenen op basis van wat wel bekend is over stoffen.

RIVM: naar verwachting op dat moment bestaan er geen gevaren, er is op zichzelf onvoldoende informatie om tot een definitief oordeel te komen.

Ambtshalve wijziging, er ligt geen concreet verzoek vanuit het bedrijf, maar op een aantal punten wordt de vergunning aangescherpt.

Presentatie DCMR bekijken. Vraag over omgekeerde osmose.

Chemours Dordrecht, de heer M. Reijmers

Gelikte presentatie. Bedrijf houdt zich aan de geldende wet- en regelgeving en is continue bezig om de ecologische voetafdruk te verminderen. Een aantal voorbeelden wordt gegeven, zoals samenwerking met HVC. Restwarmte wordt gebruikt in het productieproces. Presentatie bekijken.

Reactie Oasen. Harrie Timmer

Kort filmfragment. Goede presentatie.

Betoog Oasen komt erop neer dat het goedkoper is om de lozingen af te bouwen. Gaan de lozingen door dan neemt de hoeveelheid GenX per jaar toe en kan op die manier de waterputten van Oasen bereiken. De toegestane hoeveelheid is 0,15 mg per liter. Daar zitten we nu met het drinkwater volgens Oasen ver onder. Maar als de lozingen doorgaan komt er een moment dat de maximaal toegestane hoeveelheid GenX bereikt wordt. Dan moet Oasen investeren in filters of scheidings-membranen (omgekeerde osmose) om GenX eruit te filteren.

Enkele verbeterpunten in de wetgeving zijn nodig en worden door Oasen voorgesteld.

Drinkwaterbedrijven worden niet geïnformeerd. Oasen wordt ook niet geïnformeerd over de voortgang van het proces.

Basisgedachte is: wat niet in het milieu komt hoeft er ook niet uitgehaald te worden.

Wetgeving dient verbeterd te worden. Presentatie bekijken.

Ondernemersraad Chemours, mevrouw Teuling

Brief Ondernemersraad (OR). Media-aandacht heeft impact op leden OR en werknemers Chemours. Gezondheid, welzijn en milieu is voor OR belangrijk. Geen punt van discussie. Zelfstandige Arbo-commissie. Voornamelijk mensen uit operations kant, dus mensen die bij de processen betrokken zijn. Discussie kwam op of GenX minder schadelijk was dan PFOA. Verzoek OR is gehonoreerd. GenX verlaat het lichaam binnen de gestelde termijn. Vrijwillige test op 25 medewerkers. Resultaten voldeden aan de verwachting. Arbo commissie is breed betrokken bij zaken als welzijn, gezondheid en milieu, wordt verwacht vanuit Arbowetgeving. OR houdt vinger aan de pols. Is geïnformeerd en is gerustgesteld voor alle informatie die verkregen is. V.w.b. de media-aandacht: Chemours is neergezet als crimineel bedrijf. Hopen dat door hun deelname meer met elkaar gesproken wordt in plaats van over elkaar. Burenraad ingesteld.

Inspectie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Geen spreker namens het ministerie aanwezig.

Chemicus/Toxicoloog, de heer Prof. Dr. de Boer (VU)

Houdt zich bezig met opkomende stoffen. Fluors is grote familie van stoffen. Komen niet alleen voor bij Teflon productie, skiracks, brandblusmiddelen, doen onderzoek in opdracht van de EU. Groot onderzoek gedaan bij Schiphol. Weten veel over hoe je moet meten. Veel expertise. Voorstander van kennisdelen. Drinkwaterbedrijven moeten weten wat er in de rivieren wordt geloosd. Dat is nu niet het geval.

C8-GenX. Op een aantal plekken op 3 km afstand van de fabriek gemeten. Vonden beide stoffen. Zelfs ook C8. Gaf aan hoe persistent de stof is. GenX is aanwezig, zit in boombladeren en het gras en in de grond in de omgeving. Geen budget om uit te zoeken in welke mate GenX in visstand zit. Kijken naar moestuintjes. Eerst even onderzoeken of het gevaarlijk is, tussentijds even geen groente uit moestuintjes eten. Concentraties stof in bloed van arbeiders. Veilige grens is 89 mg per liter. Arbeiders zitten er zwaar overheen, meer dn 1000 mg per liter. Ook omwonenden hebben hogere concentraties.

Stockholm conventie.

PBT persistente stoffen, bio accumulerend, toxisch over langere afstanden kunnen ze worden vervoerd. PFOA is zo’n stof. Die moeten we niet meer maken.

Is GenX ook zo’n stof: persistent, toxisch maar niet bio accumulerend. Komt ook op de Noordpool.

GenX lost beter op in het water.

PBT/vPvB

Verdrag van Stockholm

Moet je door met GenX? Nee. Omdat je dit niet moet willen.

·         Koolfilters zijn geschikt voor C8 maar niet voor GenX.

Wordt je er ziek van? Ja. Maar dit hangt af van de dosis.

Wat krijg je ervan? Discussie over scala aan activiteiten.

Nierkanker, teelbalkanker, cholesterol.

Hoe kom je erachter of het een schadelijke stof is? Epidemiologisch onderzoek doen.

Professor vindt ook PFIB, zzs+ heel gevaarlijk. Interview[i]

·         De manier waarop wij vergunningen verlenen moet op de schop.

Normstelling RIVM is 15 mg GenX per liter drinkwater. Hoe komt zo’n norm tot stand? Dat gebeurt op basis van wetenschappelijk onderzoek. Vervolgens komt daar een correctie op omdat een proef in een laboratoriumsituatie verschilt van de praktijk buiten. Vervolgens wordt er een veiligheidsnorm overheen gelegd. Daarnaast vindt er literatuuronderzoek plaats. Dat ligt tezamen met onderzoek aan de basis van de totstandkoming van een norm.

RIVM advisering, Joke Herremans

Onafhankelijk instituut, maar kunnen niet hun eigen onderzoeksagenda bepalen. Wél vrij in de uitvoering van het onderzoek.

Blootstelling aan PFOA en GenX vindt plaats op vele manieren. Ook via kleding. Verpakkingen van etenswaren, drinkwater, groente en fruit. Het is een complex probleem.

De norm van 89 mg (PFOA) per liter die als veilig wordt gezien is gerelateerd aan het bloedonderzoek.

Kun je moestuingroente veilig eten? Onderzoeksresultaat volgt eind dit jaar.

Wat eten Nederlanders normaal gesproken aan groente? Dat wordt vergeleken met een veilig niveau aan blootstelling via voeding.

Het RIVM stelt bij de beslissing om tot onderzoek over te gaan de zorgvraag centraal.

Indien mogelijk bekijken van de presentatie.

Omkering van de bewijslast is het uitgangspunt bij de Europese regelgeving REACH. Bedrijven zijn dus verantwoordelijk om te melden met welke stoffen zij werken.