Jeugdzorg
Inbreng bij de raadsvergadering van 24 oktober 2024 - Jeugdzorg
De zienswijze op de 8e wijziging van de gemeenschappelijke regeling Dienst Gezondheid & Jeugd ZHZ
Jeugdautoriteit
De Jeugdautoriteit heeft de taak om problemen met de continuïteit van jeugdhulp te signaleren en helpen oplossen. Dit doet de Jeugdautoriteit door te adviseren in casuïstiek, onderzoek te doen naar het stelsel, kennis te delen en partijen te verbinden.
De Minister van VWS en de Minister voor Rechtsbescherming hebben in september 2020 de taken en positionering van de Jeugdautoriteit vastgelegd in het Instellingsbesluit Jeugdautoriteit. Het Instellingsbesluit helpt de Jeugdautoriteit bij het innemen van een onafhankelijke en onpartijdige positie ten opzichte van gemeenten, aanbieders en bewindspersonen.
Uit het deze maand verschenen rapport ‘De stand van de Jeugdzorg’ en het rapport ‘Rode draden’ van de Jeugdautoriteit blijkt dat het Jeugdstelsel onbetaalbaar en onhoudbaar wordt en zelfs wanneer meer financiële middelen beschikbaar zouden zijn, zouden de problemen niet verdwijnen. Meer geld aan zorg uitgeven betekent ook niet noodzakelijkerwijs dat de zorg beter of toegankelijker wordt. Uit onderzoek blijkt daarnaast, wanneer meer geld wordt uitgetrokken om het aanbod te vergroten om bijvoorbeeld wachtlijsten terug te dringen, dat deze vergroting van het zorgaanbod juist gecompenseerd wordt door een toename van de vraag. Meer zorgaanbod kan namelijk ook meer zorgvraag creëren, met name vraag naar zorg die niet noodzakelijk is.
Een punt dat verder niet onopgemerkt mag blijven, is dat in de jeugdzorg nog niet of nauwelijks aandacht besteed wordt aan de kosteneffectiviteit van interventies. In de gezondheidseconomie zijn kosteneffectiviteitsanalyses, veelal met behulp van modellen, gangbaar om bijvoorbeeld verschillende interventies te vergelijken en onderbouwde beslissingen te nemen als het gaat om welke interventies ingezet worden.
Wat hier een rol kan spelen, is dat juist in de jeugdzorg nog veel onduidelijk is over de effectiviteit van interventies, hoewel er wel verondersteld wordt dat veel interventies onvoldoende effectief zijn. Slechts 10-12% van de interventies in de jeugdzorg zou bewezen effectief zijn. Voor zover er onderzoek gedaan is naar de effectiviteit van interventies, is het kostenaspect hierin meestal niet meegenomen. Desalniettemin zijn er mogelijkheden om methoden die in de gezondheidseconomie gebruikt worden, ook toe te passen in de jeugdzorg. Het gebruik van kosteneffectiviteitsanalyses zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het beheersen van de kosten van de jeugdzorg.
Aanbevelingen en adviezen voor gemeenten:
- Gemeenten/jeugdhulpregio’s en jeugdhulpaanbieders: in de Hervormingsagenda Jeugd is afgesproken: “Gemeenten en jeugdzorgaanbieders gaan gezamenlijk onderzoeken of er tot de tijd dat er maximumtarieven zijn vastgesteld een vereenvoudiging kan plaatsvinden van kostprijsonderzoeken zodat de administratieve lasten voor gemeenten en jeugdzorgaanbieders worden verminderd; hierbij wordt actief ingezet op tariefdifferentiatie.” Deze ambitie kan voortvarend worden opgepakt.
- Wij onderschrijven dat er nader onderzoek moet worden gedaan naar tariefdifferentiatie, bijvoorbeeld door te onderzoeken wat een eventuele “systeemfunctie” zou kunnen zijn, wat daarvoor dan geleverd zou moeten worden en hoe dat bekostigd zou moeten worden.
- Een andere onderzoeksmogelijkheid kan zijn om de kosten en baten van meer productdifferentiatie in kaart te brengen (een betere en meer passende beprijzing versus mogelijke extra administratieve lasten, complexiteit in de uitvoering, fraudegevoeligheid en dergelijke).
- VNG/gemeenten/jeugdhulpregio’s: ontwikkel meer (landelijke) benchmarks specifiek voor de jeugdhulp, over bijvoorbeeld de overheadkosten, op basis van de definitie van de AMvB. Een start kan zijn om daarbij instellingen te selecteren die zich hoofdzakelijk op de verstrekking van jeugdhulp richten (financiering vanuit Jeugdwet), om daarmee de allocatie van overhead bij combinatie-instellingen te vermijden.
- Gemeenten/jeugdhulpregio’s en jeugdhulpaanbieders: ontwikkel meer landelijke handreikingen voor specifieke productsoorten, bijvoorbeeld dyslexiezorg, waarbij zowel aanbieders als gemeenten betrokken zijn.
Gemeenten zouden de jeugdzorg goedkoper en beter regelen. Het tegenovergestelde is gebeurd. Wat ging er mis?
Waarom de jeugdzorg al meer dan vijftig jaar vastloopt.
