Het gaat om een totale investering van 128 miljoen, dat is meer dan de begroting van Papendrecht. Het gaat om veel geld. Om de investering te kunnen doen is het nodige kunst- en vliegwerk in stelling gebracht. De dekking van de kapitaallasten staat op papier, maar wat zijn de consequenties? De consequenties zijn niet allemaal in kaart gebracht, zeker niet de consequenties op langere termijn.
Er zijn tenminste vier cruciale problemen bij het onderwijshuisvestingssysteem:
- Presteren: Schoolbesturen hebben geen inzicht in prestaties van schoolgebouwen: denk aan binnenklimaat en energieverbruik, de prestatiekloof kan niet worden vastgesteld.
- Financieren: De bijdrage van het Rijk is onvoldoende voor de stichtings- en exploitatiekosten bij de huidige systematiek. Onzekere financiering bij de gemeenten. Het ministerie van OCW zou de regie moeten nemen bij de opgave tot verduurzaming van de schoolgebouwen in Nederland.
- Exploiteren: Gemeenten en schoolbesturen hebben te weinig expertise voor de opgave.
- Beheer en onderhoud gebeurt niet goed/ is te ingewikkeld. Duurzaam gebruik van gebouwen vindt als gevolg niet altijd plaats.
- Ontwikkelen: Door het (ontbrekende) onderwijshuisvestingssysteem is er geen grip op de kosten en de kwaliteit en daarmee de prestaties van de duurzame schoolgebouwen.
Iedere gemeente is bezig het wiel uit te vinden.
- De lasten (€ 4,8 miljoen) die voortvloeien uit de voorliggende investeringen (128.870.000) zijn volgens het College te dekken binnen de ruimte van de begroting.
- Maar het College stelt ook dat de financiële kengetallen bóven de norm uit zullen komen.
- En dit zou acceptabel zijn bij een sluitende begroting?
- Maar die sluitende begroting is allerminst zeker.
- Hetgeen het College stelt ten aanzien van de aanpak van de geraamde begrotingstekorten gaat mank. Want het is wensdenken. Het College redeneert:
1. áls er een dalende trend waarneembaar is, én
2. de ombuigingsoperatie slaagt, én
3. er zijn voldoende financiële middelen in de begroting aanwezig,
4. dan zijn de kapitaallasten op te brengen.
Maar in werkelijkheid ziet het er het minder rooskleurig uit.
Dat maakt het op voorhand heel erg lastig om op dit moment tot een afgewogen besluit te komen. Immers, voor een totale afweging is meer nodig dan alleen de zonnige kant van het verhaal. Het College presenteert deze investering van de zonnige kant. Waar zitten de addertjes onder het gras?
- De OZB gaat met 1,5% omhoog. Maar blijft het daarbij? De verwachting is van niet.
We roepen in herinnering dat de OZB bij de kaderbrief van 2022 al met 15% werd verhoogd!
- De Eneco gelden (27 miljoen euro) worden voor het volle pond ingezet.
- Er wordt gerekend met een stijging van de algemene uitkering gemeentefonds vanaf 2030, maar het is niet zeker of daartoe wordt besloten.
- De regering heeft laten weten voorlopig niets te compenseren in de richting van de gemeenten bij de nadering van het zogenaamde ravijnjaar 2026.
- De jaren daarna laat de begroting van Papendrecht een negatieve trend zien.
- In 2026 € -1.4 miljoen, in 2027 € - 1,9 miljoen, in 2028 € - 1,1 miljoen en in 2029 € - 687 duizend.
- Aan GKN Fokker is € 50 miljoen geleend via allerlei constructies.
- Rekening moet worden gehouden met de sanering van vervuilde grond en moestuinen.
- Er zitten tegenvallers aan te komen bij de Sociale Dienst Drechtsteden die we zullen moeten opvangen.
Maar dit is niet alles.
- Dat betekent dat er flink bezuinigd zal moeten worden. De zogenaamde ombuigingscatalogus is al in de maak.
- Welke effecten zal dit hebben op de samenleving?
- Denk hierbij aan het verenigingsleven, de sport en de cultuur.
- Blijft er nog geld over? Of steken we met dit voorstel ons hoofd in de spreekwoordelijke financiële strop? Voor een periode van zestig jaar lang?
- Is de financiële polsstok van Papendrecht echt zo groot dat deze investeringen rimpelloos kunnen worden gedaan? Of gaat de gemeente uiteindelijk failliet?
Er zijn dus flinke zorgen:
- Want wij willen geld beschikbaar houden voor ondersteuning van mensen in de samenleving, denk aan het sociaal domein.
- Maar we willen ook geld beschikbaar houden voor woningbouw.
- Ook is het nodig om geld beschikbaar te houden voor menselijke activiteiten.
- Kortom: is het wijs nu al ons geld in stenen te stoppen?
In de brief van Deloitte staat een lijstje met additionele investeringen. Dat zijn investeringen die de gemeente de komende jaren ook dient te doen. Het gaat in totaal, volgens dat lijstje, om € 104,3 miljoen. Daar zitten onder andere in:
- de nog te bouwen Flexwoningen,
- de sporthal, de multifunctionele accommodatie (MFA),
- de noodzakelijke investeringen in het verduurzamen van de basisscholen,
- het Beheerplan Openbare Ruimte (denk aan de groenvoorziening),
- de investeringen in het mobiliteitsplan en de investeringen in het water- en rioleringsprogramma.
Stuk voor stuk investeringen die de gemeente niet tot in het oneindige kan blijven uitstellen.
Is het voorliggende investeringsvoorstel met andere woorden voor een gemeente met de omvang van Papendrecht niet een maatje te groot?
- De gemeente dient het algemeen belang in de gaten te houden én te behartigen.
- En wij voegen daaraan toe: de gemeente moet ook na de investeringen in de VO scholen zelfstandig kunnen blijven en niet onder financiële curatele komen.
- Dat pleit voor nu een stapje terug doen om op een later moment beter te slagen.
Wij hebben onze bedenkingen en vragen ons het volgende af.
1. Welke garanties kan het College ons geven als het gaat om de (andere, noodzakelijke) additionele investeringen ten belope van € 104,3 miljoen?
2. Kan het College nog een keer reflecteren op de reservering die vanaf de ingebruikname van de schoolgebouwen gemaakt moet worden als het gaat om de vervanging van installaties en luchtbehandelingsapparatuur, berekend op 30% van de bouwkosten na 20 jaar? Hoe hoog worden de bouwkosten op dit moment overigens ingeschat?
3. Welke garanties kan het College geven dat de OZB niet met meer dan 1,5% zal gaan stijgen om de dekking van de kapitaallasten aan te vullen?
