Richt een openbare onderhandelingskamer in op het gemeentehuis

The Forever Pollution Project, Journalists tracking PFAS across Europe

Het opruimen van de PFAS-vervuiling[1] kost nu al 70 miljoen euro[2], zo berichtte het onderzoeksjournalistieke Investico op 14 januari jl. Omdat niet van alle projecten bekend is wat de kosten zijn, ligt het uiteindelijke totaal waarschijnlijk een stuk hoger. Ook in de Drechtsteden (waarvan Papendrecht deel uitmaakt) zal er een grondige sanering moeten komen van de PFAS-vervuiling. In 2023 onthulde tv-programma Zembla dat Chemours al in 1994 wist dat er door kapotte leidingen ‘grote hoeveelheden’ PFAS in het grondwater waren terechtgekomen, en er onder de fabriek ‘een stortplaats’ was ontstaan.

Investico deed samen met onder andere de Franse krant Le Monde onderzoek naar de kosten van alle vormen van PFAS-vervuiling in heel Europa. Daar kwam onder andere uit naar voren dat “zelfs als we morgen zouden stoppen met het produceren en uitstoten van PFAS, zou het voor heel Europa de komende twee decennia in totaal 95 miljard euro kosten om PFAS uit het drinkwater en de bodem te krijgen”. “Blijven we doorgaan met PFAS maken en willen we voorkomen dat het allemaal de natuur instroomt, dan worden de kosten voor de maatschappij twintig keer hoger”, aldus Investico.

In de regio Drechtsteden hebben we te kampen met een enorme PFAS-vervuiling. Denk aan de decennialange uitstoot en de gigantische vervulling van de grond onder het fabrieksterrein van Chemours. Helaas vindt het politiek-bestuurlijke afwegings- en onderhandelingsproces achter gesloten deuren plaats, waarbij de gemeenteraad (om het mild uit te drukken) niet actief wordt betrokken bij de onderhandelingen. De vier gemeenten (Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden) hebben ervoor gekozen ten aanzien van de noodzakelijke sanering van de PFAS-vervuiling samen met het vervuilende bedrijf Chemours op te trekken en zij bewandelen daarbij de zogenaamde minnelijke weg. Of dat een verstandige keuze is laten wij voor nu nog even in het midden. Afgaande op geruchten die de ronde doen zou het goed zijn als Chemours zou gaan meebetalen aan de sanering van de PFAS-vervuiling.

Uit eerder aangehaald onderzoek van Investico blijkt echter (en dan verwijzen wij naar het meegestuurde artikel[3] dat verscheen in de Groende Amsterdammer) dat de kosten van de sanering van de PFAS-vervuiling ten laste komen van de maatschappij. Het principe ‘de vervuiler betaalt’ gaat nauwelijks op. Eerder hebben wij aangegeven dat de voorliggende saneringsplannen wat ons betreft onvoldoende zijn. Wij hebben daaraan op 12 augustus (2024) een brief gewijd en onafhankelijke (wetenschappelijke) argumentatie aangeleverd [4]. Wij bepleiten hierbij nogmaals dat meer transparantie nodig is om draagvlak te bewerkstelligen voor de saneringsmaatregelen. Zeker als blijkt dat het principe ‘de vervuiler betaalt’ nauwelijks opgaat en de kosten van de sanering van de PFAS-vervuiling voor rekening van de belastingbetaler komen. Het woord ‘transparantie’ is gevallen, en ook eerder deze week hebben wij u hierover nog een brief (op 17 januari 2025) gestuurd [5].

Richt een openbare onderhandelingskamer in op het gemeentehuis van Dordrecht

Het lijkt ons beter als de geheimhouding van alle stukken wordt afgehaald en als de (minnelijke) onderhandelingen met Chemours in de volle openbaarheid zouden gaan plaatsvinden. Richt daartoe in het gemeentehuis van Dordrecht (de centrumgemeente) een openbare, vrij toegankelijke, onderhandelingskamer in. In deze onderhandelingskamer vinden dan bijvoorbeeld elke week (periodiek) in het openbaar onderhandelingen plaats tussen de Colleges van B&W, afvaardigingen van de gemeenteraden (van de gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden) en Chemours. De media zijn vanzelfsprekend welkom als verslaggever en toehoorder, net als actiegroepen, politici en beleidsmakers, onafhankelijke wetenschappers én, niet in de laatste plaats, de inwoners die hiervoor belangstelling hebben.

Dusdoende zullen de onderhandelingen die thans in het geheim plaatsvinden in het openbaar kunnen plaatsvinden. De inbreng van andere partijen dan alleen de wethouders, de beleidsmakers en de advocaten kan aldus worden verbreed én verdiept met waardevolle (wetenschappelijke) kennis en ervaring die het uiteindelijke onderhandelingsresultaat alleen maar ten goede kunnen komen. ‘De openbare onderhandelingskamer’ zou zelfs kunnen uitgroeien tot een relevant democratisch vernieuwingsproject en in potentie als praktijkmodel richtinggevend kunnen worden. Waarom zouden we de belastingbetalers (de inwoners) er niet bij betrekken? Als zij (de maatschappij) uiteindelijk toch de rekening van de sanering van de PFAS-vervuiling krijgen gepresenteerd? Wie (uiteindelijk) betaalt moet kunnen bepalen.

[1] PFAS zijn chemische stoffen die water- en vetafstotend zijn, en in allerlei producten worden verwerkt. Steeds meer onderzoek toont aan dat de stoffen al in zeer kleine hoeveelheden toxisch en kankerverwekkend zijn. Omdat ze nauwelijks afbreken, blijven ze lang in het milieu en worden ze ook wel forever chemicals genoemd.

Dossier PFAS-schade