De opkomst in Papendrecht bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 was historisch laag, namelijk 47%. En volgens de voormalige (waarnemend) burgemeester was het van belang dat de basis leek te zijn “dat we moeten luisteren naar onze inwoners. Dat is de sleutel naar begrip en vertrouwen in de overheid”. Als we kijken naar het stemgedrag van de inwoners dan zagen we een paar opmerkelijke verschuivingen. Het PAB verloor ten opzichte van de vorige gemeenteraadsverkiezingen 2004 stemmen, de VVD won er 233 stemmen bij, het CDA verloor 80 stemmen, de ChristenUnie verloor 97 stemmen en de SGP won er 44 stemmen bij. De coalitie verloor, gecorrigeerd voor de stemmen winnende partijen, 1904 stemmen ten opzichte van de vorige verkiezingen.
Als we naar de uitslag kijken van de in november 2023 gehouden Tweede Kamerverkiezingen, dan zien we een aantal opmerkelijke ontwikkelingen. Kijken we naar dezelfde partijen als hierboven aangehaald, dan zien we dat de VVD zakte van 34 naar 24 zetels, een verlies van 10 zetels, dat de ChristenUnie zakte van 5 naar 3 zetels, een verlies van 2 zetels, dat de SGP gelijk bleef in het aantal zetels, namelijk 3, maar dat het CDA zakte van 15 naar 5 zetels, een verlies van 10 zetels. Tellen we het aantal verloren zetels bij elkaar op dan komen we tot de volgende rekensom: VVD (-10), ChristenUnie (-2), SGP (0) en CDA (-10), bij elkaar opgeteld 22 zetels verlies. Dat is ruim 14% als je er een percentageberekening van maakt.
Constatering onzerzijds is dat als je de landelijke trend betrekt op de politieke verhoudingen in onze gemeenteraad, in elk geval ten aanzien van de ontwikkelingen van de afdelingen van landelijke partijen – lokale politici uit Papendrecht staan in contact met hun partijen landelijk en stemmen bovendien mee over de keuze van de lijsttrekker en het verkiezingsprogramma, voeren ook campagne voor hun landelijke evenknieën, kortom er lopen rechtstreekse lijnen van lokaal naar landelijk en vice versa – dan ligt het voor de hand de neergaande trend van 14% op de verkiezingsuitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 te betrekken. Het draagvlak van de huidige coalitie/College neemt daardoor zienderogen af.
We zien verder dat de PVV van 37 zetels in de peilingen doorgroeit naar 48 zetels. En van de coalitiepartijen zakt de VVD van 24 naar 13 zetels, een verlies van 11 zetels, de ChristenUnie en de SGP blijven gelijk staan op 3 zetels, en het CDA stijgt weer een beetje van 5 naar 6 zetels. Per saldo is de daling van de coalitie, exclusief het PAB want die partij doet niet mee met de Tweede Kamerverkiezingen, een verlies van VVD (-11), ChristenUnie (0) + SGP (0) + CDA (1) = 10 zetels. Dat komt neer op ruim 6 % als je er een percentageberekening van maakt. De peilingen geven dus ook een neerwaartse trend aan als het gaat om draagvlak voor de huidige coalitie en het college.
Wij refereerden hierboven al aan de woorden van voormalig (waarnemend) burgemeester Jetten, dat het van belang was dat de basis leek te zijn “dat we moeten luisteren naar onze inwoners. Dat is de sleutel naar begrip en vertrouwen in de overheid”. Als we dan zien dat de coalitiepartijen PAB, VVD, CDA, CU, SGP – gegeven een opkomstpercentage van 47% bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 – 62,69% van de stemmen hebben behaald, en dat de landelijke trend, tot en met de recente peiling van 23 december vorig jaar, aangeeft dat de landelijke partijen VVD, CDA, CU, SGP flink wat zetels inleveren, dan leidt dit tot een flinke vermindering van het politiek-bestuurlijke en electorale draagvlak namens de inwoners.
Constatering onzerzijds is dan ten tweede male dat als je deze trends en ontwikkelingen in de landelijke politiek bij een verdere politieke analyse van de coalitie(vorming) en de samenstelling van het College betrekt, dat je dan eigenlijk niet om de winst (in stemmen en in zetels) van Onafhankelijk Papendrecht heen kan. Als je tenminste nog steeds de mening bent toegedaan, dat ‘luisteren naar onze inwoners de sleutel naar begrip en vertrouwen in de overheid is’. Bij een afnemende trend als het gaat om draagvlak voor politiek en openbaar bestuur, die werkelijk substantieel te noemen is, ligt een herschikking van zowel de Coalitie als het College voor de hand. In elk geval is zichtbaar dat er sprake lijkt te zijn van een afkalvend draagvlak.
Het draagvlak in de plaatselijke samenleving voor de coalitie van PAB VVD CDA CU SGP en het daarvan afgeleide College is fors verminderd tot 1/4 van het electoraat. Kan er nog worden gesproken over een representatief (dagelijks) bestuur?
