Grens aan opvang asielzoekers met Poldermolen 8 erbij is bereikt

Door een combinatie van factoren is in Nederland sprake van een asielopvangcrisis. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft eind augustus vorig jaar een afspraak met de rijksoverheid gemaakt, die voor alle gemeenten geldt en die ervoor moet zorgen dat de grote toestroom van vluchtelingen naar het aanmeldcentrum in Ter Apel beter beheersbaar wordt.

De veiligheidsregio’s, waaronder ook de Veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid waar Papendrecht in ligt, kregen daarom de taak om opvangplaatsen te realiseren. De gemeente Papendrecht pakt deze verantwoordelijkheid op en heeft inmiddels op diverse locaties opvangplekken gecreëerd. Het gaat thans om de volgende locaties opvangplekken en aantallen opvangplekken.

Daarnaast vangt Papendrecht elk jaar statushouders op. De actuele stand van zaken is bij ons op dit moment niet bekend.

Het College heeft een raamwerk opgesteld waar opvang van asielzoekers (de ‘vluchtelingenopgave’) aan moet voldoen. Zo mag er geen beslag op de reguliere woningvoorraad worden gelegd, moeten investeringen een minimale impact op de gemeentefinanciën hebben, moeten ontwikkelingen niet remmend zijn voor geplande planologische ontwikkelingen, dient er sprake te zijn van goede communicatie met de omwonenden, is er aandacht voor leefbaarheid en ruimtelijke inpassing en dient de opvang een passende omvang te hebben die binnen de gewenste korte termijn gerealiseerd kan worden.

De fractie van Onafhankelijk Papendrecht heeft over de vluchtelingenopgave serieus nagedacht en komt tot de volgende opmerkingen in het kader van de wensen en bedenkingen procedure.

1.      De vluchtelingenproblematiek ontstaat buiten Nederland omdat landen waar vluchtelingen vandaan komen kennelijk hun zaken niet op orde hebben.

2.      De vraag is telkens in hoeverre Nederland, en in afgeleide vorm een gemeente als Papendrecht, moet opdraaien voor de problemen die door andere landen worden veroorzaakt. Is er sprake van een te verdedigen evenwicht en staat de vluchtelingenopvang in de gemeente in verhouding tot de totale vluchtelingenopgave?

3.      We onderscheiden statushouders, dat zijn asielzoekers die na onderzoek door de Nederlandse autoriteiten een verblijfsstatus hebben ontvangen: deze mensen worden ieder jaar door de gemeente opgevangen.

4.      Daarnaast zijn er mensen die gevlucht zijn uit oorlogsgebieden zoals de Oekraïne waarvoor uitzonderingsregels gelden.

5.      En er zijn alleenstaande minderjarige vluchtelingen en asielzoekers die gebruik moeten maken van (crisis) noodopvang.

6.      De vraag is: wat is de draagkracht voor Papendrecht? We spreken nu over 4 opvanglocaties met in totaal een capaciteit van 237 opvangplekken.

7.      Het College heeft in het raamwerk aangegeven wat de kaders bij de opvang van vluchtelingen zijn. Wij zien, gegeven de vluchtelingenopgave, spanning op de volgende onderdelen:

a.      Minimale impact op de gemeentefinanciën;

b.      Ontwikkelingen moeten niet remmend zijn voor geplande planologische ontwikkelingen;

c.      Goede communicatie met omwonenden;

d.      Ruimtelijke inpassing en passende omvang;

e.      Realisatie binnen korte termijn.

8.      Het College is voornemens een overeenkomst aan te gaan met het COA. Deze overeenkomst is geheim. Hierover kunnen we in het openbaar niks zeggen en dat gaan we ook niet doen.

9.      De fractie van Onafhankelijk Papendrecht hecht eraan dat de gemeente in de communicatie naar de samenleving toe duidelijk aangeeft dat de gemeenteraad buiten spel staat bij de beslissing om Poldermolen 8 beschikbaar te stellen voor opvang van asielzoekers.

Dit laatste punt zullen wij hierna voor alle duidelijkheid toelichten.

De gemeenteraad is het gekozen (volks-) vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan. De raad stelt het beleid van de gemeente vast en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders.

Bij de besluitvorming in de gemeente ten aanzien van de vluchtelingenopgave staat echter vast dat de gemeenteraad buiten spel staat. Wij verwijzen naar de ‘Handreiking crisisnoodopvang’ in de bijlage bij deze brief, waarbij CNO staat voor crisisnoodopvang. Op pagina 13 is het volgende te lezen: (…) De gemeenteraad wordt zo spoedig mogelijk over (het voornemen tot) de inzet van CNO geïnformeerd. Zeker zo belangrijk in verband met zorgen voor zowel maatschappelijk als politiek draagvlak voor de CNO. Ook het presidium kan hiervoor gebruik worden. Strikt formeel, juridisch is er overigens geen toestemming van de gemeenteraad nodig tot de inzet van CNO.” (…). Daarmee staat vast dat er bij de besluitvorming over crisisnoodvang geen rol is weggelegd voor de gemeenteraad.

Hierdoor ontstaat spanning tussen enerzijds de verwachtingen van de kiezers, ofwel de inwoners, ten opzichte van hen die gekozen zijn in het vertegenwoordigende lichaam gemeenteraad en de controlerende functie van de gemeenteraad ten opzichte van het dagelijks bestuur van de gemeente.

In ons nieuwsbericht van 16 september 2022 hebben wij openheid en transparantie bepleit. En om geen geheime collegevergadering plaats te laten vinden en in plaats daarvan een plenaire (openbare) gemeenteraadsvergadering over dit onderwerp uit te schrijven. Daar werd toen op dat moment geen gehoor aan gegeven. Dat vonden wij niet alleen een gemiste kans maar ook een onbevredigende gang van zaken. En dat vinden wij nog steeds.

Kort daarop hebben wij een verzoek tot interpellatie ingediend. De mogelijkheid van het houden van een interpellatie is opgenomen onder Artikel 39 van het ‘Reglement van orde voor de vergaderingen en andere werkzaamheden van de gemeenteraad 2018’. Maar een meerderheid van de gemeenteraad hield dat toen tegen, waarmee wat ons betreft kwam vast te staan dat een open en transparant debat over asielopvang in Papendrecht niet tot de mogelijkheden behoorde.

Wij stellen derhalve met enige treurnis vast dat enerzijds in juridische zin de gemeenteraad geen rol van betekenis speelt bij de crisisnoodvang en de vluchtelingenopgave van de gemeente en anderzijds dat een meerderheid in de gemeenteraad (in casu de coalitiepartijen) niet bereid bleek tot een open en transparant debat. Dit is de politieke realiteit in Papendrecht.

Wij hadden het daarentegen verstandig gevonden als er destijds vooraf een debat plaats had kunnen vinden, zodat de gemeenteraad vooraf kaders (wensen en bedenkingen) had kunnen meegeven ten aanzien van de vluchtelingenopgave en niet achteraf zoals dat nu het geval is.

Wij denken dat de dialoog van de gemeente met de inwoners (uiteindelijk zijn dat ook de kiezers) aan meer betekenis zou moeten winnen en dat koudwatervrees of zelfs angst voor de reacties uit de bevolking niet leidend voor beleidsmaatregelen zouden mogen zijn. Door de wijze waarop het beleid op dit moment wordt uitgerold lijkt er sprake te zijn van juist het oproepen van weerstand die op voorhand weggenomen zou kunnen worden door inwoners aan de voorkant bij het oplossen van de vluchtelingenopgave te betrekken in plaats van hen hierover achteraf te informeren en hen derhalve voor voldongen feiten te stellen. Uiteindelijk zal het effect daarvan zijn dat het draagvlak voor de opvang van asielzoekers wordt ondermijnd.

Wij zijn tenslotte van mening dat Papendrecht met een aantal van 4 opvanglocaties en 237 opvangplekken ruimschoots aan de plaatselijke en regionale vluchtelingenopgave zal hebben bijgedragen en dat uitbreiding van het aantal opvanglocaties en opvangplekken niet meer in consideratie genomen zou mogen worden. Dwang vanuit de rijksoverheid vinden wij bij de oplossing van dit vraagstuk uit den boze.