Nul [PFAS] uit de Pijp

Reeds 88 keer zijn actieve inwoners van onze gemeente en de regio Drechtsteden (Kanjers als Kees van der Hel, Ton Schippers, Joop Keesmaat en Karel Thieme) elke zaterdagochtend bij de poort van DuPont/Chemours om daar met PFAS vervuilde grond terug te brengen. Hun wekelijkse actie is in de media zeker niet onopgemerkt gebleven, in binnen- en buitenland.

Komende zaterdag zal een Franse televisieploeg opnamen komen maken.
De Onderzoeksraad voor Veiligheid is recent een onderzoek gestart.
Ondergetekende is al driemaal geïnterviewd door Franse onderzoeksjournalisten.

Er is dan ook echt iets aan de hand. Sinds 2015 is de fractie van Onafhankelijk Papendrecht bezig volledig inzicht te krijgen in de exacte samenstelling van ons drinkwater; het water dat bij iedereen uit de kraan komt. Nadat een aantal jaren terug de alarmbellen afgingen toen bleek dat er teveel PFOA (een PFAS-achtige stof) in het kraanwater voorkwam is de provincie Zuid-Holland (overigens veel te laat) in actie gekomen. De toegestane emissies werden teruggeschroefd naar volgens de autoriteiten aanvaardbare niveaus.

Maar dat verstomde de discussie allerminst. Want nadat PFOA in 2012 was vervangen door GenX, bleek zeven jaar later (in 2019) dat ook GenX net zo giftig was als PFOA. In het vakjargon heet zo’n extreem giftige stof een ‘Zeer Zorgwekkende Stof’. Als zo’n stof op de internationale lijst van verboden stoffen komt dan wordt dit soort stoffen met een mooi woord ‘uit gefaseerd’. Dat betekent concreet dat ze niet meer mogen worden gemaakt en gebruikt met als doel dat ze (op termijn) niet meer in de leefomgeving en in het milieu terecht komen. Voorkomen is beter dan genezen.

Maar wat op papier staat is nog geen regel in de praktijk. Er is een enorme belangenstrijd aan de gang, die ecologische, sociale en economische gevolgen kent. De hobbel van het-niet-willen-toegeven dat er iets ergs aan de hand is werd genomen. Ondanks veel tegendruk en tegenwerking kwam er een streven om alle PFAS in Europa in 2030 uit gefaseerd te hebben. Nog zo’n 9 jaar te gaan dus. Of dit realistisch is hangt af van de concrete maatregelen die nodig zijn om dát te bereiken. De strengere normering vanuit Europa (EFSA) ligt op tafel. Nu komt het aan op een vertaling van deze regelgeving naar de aangesloten landen. Dat gebeurt door het RIVM (onder andere bekend van het voor discussie vatbare coronabeleid). En vervolgens dient deze nieuwe regelgeving met strengere normen weer te worden door vertaald naar het provinciale, regionale en plaatselijke niveau. Kortom, ook bij ons in de gemeente Papendrecht zal er sprake zijn van het geleidelijk aan toewerken naar de toepassing van de strengere normen. Tenminste, als we het gezamenlijke doel om PFAS uit te faseren voor ogen houden én het doel ‘geen PFAS meer in het milieu’ willen halen.

Intussen wordt er gegoocheld met cijfers. De fractie van Onafhankelijk Papendrecht heeft gezien dat ons drinkwaterbedrijf (OASEN) in mei 2020 had berekend dat er 14 nanogram PFAS in het Papendrechtse drinkwater aanwezig was. Een maand later, in juni 2020, heeft Onafhankelijk Papendrecht op eigen initiatief én kosten (Nota bene: de gemeente wilde niet meebetalen!) een onderzoek naar de samenstelling en kwaliteit van het Papendrechtse drinkwater laten doen door het Toxicologisch Laboratorium van de Vrije Universiteit Amsterdam. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat het ging om 21 nanogram PFAS per liter drinkwater die uit de kraan komt. Meer dus dan ‘officieel’ werd toegegeven. Het College kon dit verschil niet verklaren.

Gemeten naar de meest actuele inzichten, die wetenschappelijk opgeld doen, zou een persoon met een gewicht van boven de 65 kilo zich niet zo heel veel zorgen hoeven maken. Maar een persoon van onder de 65 kilo wel. Dat houdt in dat kinderen en baby’s in de gevarenzone kunnen zitten: een en ander is wel afhankelijk van hun totale wekelijkse PFAS-inname. Deze prognose heb ik gemaakt op basis van de EFSA opinie, kennisname van wetenschappelijke literatuur, het raadplegen van onafhankelijke deskundigen en informatie van bovengenoemd laboratorium.

Naast het drinkwater komen PFAS ook via andere wegen het menselijk lichaam binnen. Via de luchtwegen, via de mond én via de huid. PFAS in het menselijk lichaam dragen (op termijn) bij aan ziekten waaronder verschillende vormen van kanker. Deze stoffen hopen zich namelijk op in het lichaam. En ze zijn niet of zeer moeilijk afbreekbaar. Ze horen er niet in.

Vandaar dat de Actie “Nul [PFAS] uit de pijp” zo belangrijk is en daarom onze steun verdient. Want als er geen PFAS meer in ons leefmilieu geloosd worden, is er geen sprake meer van vervuiling en komen deze stoffen ook niet in ons lichaam terecht. Om die reden kwam Onafhankelijk Papendrecht bij de Algemene Beschouwingen met een motie om de bevolking te informeren over de meest recente ontwikkelingen op dit gebied. En niet alleen te informeren maar ook te waarschuwen.

Motie Informatiecampagne schadelijke effecten PFAS op menselijke gezondheid

Het dictum van deze motie luidde als volgt:

Verzoekt het College:

De inwoners van Papendrecht hierover volledig en transparant te informeren;
De gevaren van de inname van PFAS stoffen voor de menselijke gezondheid uit te leggen;
Een informatiecampagne op te starten, waarin de (gemeentelijke) overheid aangeeft op welke manieren de inwoners zich kunnen beschermen tegen de schadelijke PFAS inname;

Helaas was het merendeel van de gemeenteraad hierin totaal niet geïnteresseerd.

Via deze link kunt u meer te weten komen over PFAS.