De positie van gemeenteraadsleden als controleur van de macht loopt gevaar. Dat zeggen de verenigingen van gemeentesecretarissen, van griffiers, van raadsleden, van rekenkamers en diverse hoogleraren in NRC Handelsblad.
Hoe meer taken van het Rijk naar gemeenten gaan, hoe machtelozer raadsleden worden, zeggen zij. Want de taken die het Rijk overhevelt naar gemeenten – zoals de jeugdzorg – zijn zo omvangrijk en complex, dat gemeenten ze weer laten uitvoeren door regionale samenwerkingsverbanden, zoals die er nu al zijn voor de brandweer en de GGD. Op deze zogeheten ‘gemeenschappelijke regelingen’ kunnen gemeenteraadsleden nauwelijks invloed uitoefenen, zeggen bovengenoemde partijen. Een gemeenschappelijke regeling is een Bermudadriehoek waar alle controlecapaciteit in verdwijnt.
De fractie Lijst Lammers ondervindt in de dagelijkse praktijk van het Raadswerk duidelijk bij een aantal grote dossiers de verdwijnende controlecapaciteit van de gemeenteraad op organisaties als de gemeenschappelijke regeling Drechtsteden, de OZHZ (de milieudienst) en HVC (de vuilnisophaler).
In de praktijk heeft de gemeenteraad zeer beperkte invloed op bovengenoemde organisaties, maar als het verkeerd gaat dan komt de rekening wél bij de gemeente terecht. Deze organisaties zijn tot stand gekomen vanuit efficiency-oogpunt. Maar dat is volledig doorgeschoten. Er is op dit moment sprake van een aanzienlijk democratisch tekort. Want burgers worden lokaal geregeerd door organisaties die geen rekening met die burgers hoeven houden. En de gekozen volksvertegenwoordigers staan buiten spel.
“Het is zaak dit soort op afstand gezette organisaties op te knippen (kleiner te maken) en de diensten (zoals de milieudienst, de vuilnisophaaldienst, maar ook het lokale bestuur enz.) weer terug te halen naar de gemeente, in het belang van de burger”, aldus Lammers.
